Aktorzy onna-gata w teatrze kabuki

Podobnie jak to miało miejsce w Starożytnej Grecji, Rzymie czy Chinach, kobiety nie występowały kiedyś na scenach japońskich teatrów. W ich role wcielali się mężczyźni, którzy stosowali różne środki, żeby jak najlepiej zagrać postać kobiecą. Sposoby te wydają się szczególnie ciekawe w przypadku teatru kabuki (歌舞伎), którego historia sięga początków XVII wieku.

Chociaż powstanie kabuki nierozerwalnie wiąże się z wędrowną kapłanką Okuni z Izumo, kobiecych występów zakazano niezwykle szybko. W tamtych czasach aktorki nierzadko trudniły się także prostytucją, dlatego zastąpione zostały one męskimi aktorami –  najpierw młodymi chłopcami, a jeszcze później dojrzałymi mężczyznami. Zmiana ta ostatecznie przyczyniła się również do rozwoju teatru bardziej w stronę dramatu a nie, jak dotychczas, tańca.

Wtedy również pojawili się pierwsi aktorzy specjalizujący się wyłącznie w rolach kobiecych onna-gata (女形). Swoje umiejętności rozwijali oni w celi wyrażenia kobiecej atrakcyjności – ich zamiarem nie było jednak wierne odzwierciedlanie rzeczywistości, a wykreowanie własnego wizerunku idealnej kobiety.

Interesującą postacią, która na tę kreację miała ogromny wpływ, był aktor Yoshizawa Ayame I (初代 芳澤あやめ). Opierając się na buddyjskiej koncepcji henshin (変身), stworzył on podstawy techniki gry. Pojęcie henshin, czyli transformacja, w kabuki odnosiło się do przemiany w kobietę. Yoshizawa wierzył, że dobry aktor postać kobiecą przenosi poza scenę – w związku z tym również w życiu prywatnym miał zachowywać się jak kobieta czy nosić kobiece stroje. Właśnie wtedy zdecydowano również, że specjalizujący się w rolach onna-gata aktorzy będą grać wyłącznie kobiety, ponieważ w innym wypadku utraciliby oni autentyczność.

Aktorstwo kabuki jest sztuką dziedziczną, co sprzyjało wychowaniu dzieci w określony sposób. Mniej więcej do połowy XIX wieku chłopców, którzy w przyszłości stać się mieli aktorami onna-gata wychowywano jak dziewczęta. Takie działania zaś nierzadko przyczyniały się do tego, że aktorów tych i poza sceną trudno było do którejkolwiek płci przypisać, co zamykało ich w swoim wąskim środowisku osób, które życie poświęciły sztuce.

Źródło zdjęcia: https://i.smalljoys.me/