Kultura i Sztuka Tradycyjna

Kintsugi − piękno przedmiotów niedoskonałych

Mianem kintsugi (金継ぎ), czyli dosłownie złotym łączeniem określana jest japońska sztuka naprawiania potłuczonej ceramiki. Technika ta polega na ponownym połączeniu elementów naczynia za pomocą laki zmieszanej z metalami szlachetnymi. Chociaż wykorzystywane są różne metale, niewątpliwie najpopularniejszym z nich, od którego zresztą wywodzi się nazwa tej sztuki, jest złoto. Po naprawieniu przedmiotu techniką kintsugi w oczywisty sposób nie wraca on do stanu sprzed potłuczenia. W zależności od tego, jak bardzo został wcześniej uszkodzony, w mniejszym bądź większym stopniu pokrywają go charakterystyczne żyłki w kolorze wykorzystanego metalu szlachetnego. Co ciekawe kintsugi niesie za sobą niezwykle interesującą metaforę − niektórzy w rozbitej i później naprawionej porcelanie dostrzegają człowieka. W ciągu życia ludzie mierzą […]

Kyūdō

Kyūdō (弓道), czyli dosłownie droga łuku jest rodzajem japońskiego łucznictwa ceremonialnego, zaliczanego do budō (武道), a zatem sztuk walk, w których szczególny nacisk kładzie się na duchowość. Kyūdō czerpie z filozofii zen, a jego celem jest realizacja trzech założeń: prawdy (真 shin), dobra (善 zen) oraz piękna (美 bi). Łuk wykorzystywano w Japonii już w okresie Jōmon (縄文時代 Jōmon jidai), czyli lata od 12 000 p.n.e. do 300 p.n.e. Używany był wówczas przede wszystkim jako broń bądź narzędzie łowów. W epokach kolejnych łucznictwo stopniowo zyskiwało na znaczeniu wraz z tym, jak Japończycy zaczęli czerpać z kultury chińskiej i popularne stały się zawody łucznicze. Zaczęły powstawać także pierwsze szkoły łucznice, a za pierwszą z nich uznaje się dziś Henmi-ryū, […]

Butō – taniec ciemności

Japoński taniec butō jest formą stosunkowo nową, powstałą na przełomie lat 50 i 60 wieku XX w Japonii. Jego pełna nazwa to ankokubutō (jap. 暗黒舞踏), co oznaczać może taniec mroku bądź taniec ciemności. Za inicjatorów tego stylu uważa się choreografa Tatsumiego Hijikatę i tancerza Kazuo Ōno. Powstanie butō jest ściśle powiązane z powojenną Japonią i stanowić miało wyraz buntu wobec postępującej w tamtych latach amerykanizacji. Japońscy artyści próbowali odwrócić się jednak nie tylko od masowego wpływu Zachodu, ale także od tradycyjnych, japońskich form. Inspirując się, sięgali dalej, głębiej – zwrócili się np. ku rodzimej mitologii i stylom europejskim, m.in. niemieckiemu ekspresjonizmowi. Butō określany jest często tańcem sprzeciwu bądź wolności. Rzeczywiście […]

Naśladownictwo w teatrze nō

Japoński, tradycyjny teatr nō swoje korzenie znajduje zarówno w religijnych festiwalach matsuri jak i wywodzących się z Chin muzyczno-tanecznych widowiskach sangaku. Uważa się, że założycielami tego teatru byli Kan’ami Kiyotsugu i jego syn Zeami Motokiyo – właśnie oni w XIV wieku nadali mu formę, którą zaobserwować można na scenie nō także dzisiaj. Jednym z zagadnień typowych dla nō jest naśladownictwo określane mianem monomane (dosł. naśladowanie rzeczy) i stanowi jedną z najważniejszych umiejętności konieczną do przyswojenia przez każdego aktora. Monomane nie jest jednak wiernym odwzorowaniem rzeczywistości, a sztuką odnajdywania podobieństw, które wyrażone zostać mogą w sposób symboliczny. Dużą rolę odgrywa tutaj także zdolność obserwacji, na zgłębianie której nauczyciele nō kładą ogromny nacisk. […]

Muzeum z Chińsko-Japońską historią kanji

Czy zastanawiała was kiedyś historia kanji, to jak powstały? Jeśli tak to kluczowym miejscem, które powinniście odwiedzić. W Taito, Tokio znajduje się muzeum kaligrafii. W zbiorach muzeum znajdziemy 12 eksponatów, które zostały zakwalifikowane jako 重要文化財 (jūyō bunkazai, Important Cultural Property) oraz 5 eksponatów zakwalifikowanych jako zabytki sztuki. Niesamowitą kolekcję zawdzięczamy Panu Fusetsu Nakamurze który żył w latach 1866-1943 a który 40 lat swojego życia poświęcił na poszukiwania eksponatów. W 1936 otworzył on muzeum. Przez następne 60 lat o muzeum dbała rodzina Nakamura. W 1995 cała kolekcja została podarowana miastu Taito. W roku 2000 roku miasto otwarło na nowo muzeum dla zwiedzających pod nazwą Muzeum kaligrafii miasta Taito. W muzeum znajdziemy […]

Mroczna legenda kryjąca się za komediową maską.

狂言 (Kyōgen) to komediowy teatr, który przedstawiany jest w przerwach między aktami teatru 能 (Nō/Noh). Słowo kyōgen oznacza szalone słowa. Przedstawienie kyōgen trwa zazwyczaj 10 minut. Ma na celu rozbawienie widowni. W tej części maski nie są popularne stąd też jest ich dużo mniej niż w Noh. Dwie charakterystyczne maski, które pojawiają się także na festiwalach to 阿多福 (Otafuku, Bardzo dużo fortuny) nazywana też 阿亀 (Okame, żółw [symbol długowieczności]) oraz 火男(Hyottoko). Pomimo iż maski kojarzone są z komedią i szczęśliwym czasem festiwali legendy mówiące skąd się wzięły są mroczne. 阿多福 (Otafuku) jest symbolem idealnej żony. Jej obecność ma zwiastować pomyślność. Otafuku jest przedstawiana jako bogini wesołości. Podobno Otafuku była kiedyś […]

Przeklęte miecze wspaniałego kowala

Pochodzenie kowala i informacje o nim owiane są tajemnicą. Nikt nie jest do końca pewny kto był nauczycielem tego kowala ani skąd konkretnie pochodził. Jedna z teorii zakłada, że był uczniem kowala o imieniu Masamune i żył okresie Muromachi czyli gdzieś pod koniec XVI w. Pomimo braku konkretnych informacji o przeszłości kowala zdobył on ogólna sławą dzięki niezwykłym mieczom jakie stworzył. Wszyscy twórcy mieczy w Japonii znani byli ze swojego poświęcenia dla pracy. Miecze były czymś dla czego ci artyści poświęcali godziny pracy. Muramasa, o którym jest ten artykuł zasłynął z bycia szalonym i nieobliczalnym. Podobno całe to szaleństwo przeniósł na swoje miecze, które przez swoją ogromną aurę wpływały na […]

Historia o duchach, piękna dziewczyna wrzucona do studni

Miłosne historie o duchach są w Polsce znane bardzo dobrze. „Lilje” Mickiewicza są tutaj idealnym przykładem. Japońską historią, która posiada taki klimat jest historia o duchu służącej Okiku. Historia ta nazywa się 番町皿屋敷 (Banchō Sarayashiki). W zamku Himeji pracowała służąca o imieniu Okiku. Jej zadaniem było zmywanie naczyń. Niezwykłe piękno Okiku przykuło uwagę samuraja Aoyamy. Z czasem samuraj zaczął mieć obsesję nad służącą. Próbował ją uwieść ona jednak nie była nim zainteresowana. Pewnego dnia w akcie desperacji Aoyama ukrył drogocenny talerz, który należał do jego lorda. Talerz ten był jednym z 10 rodowych talerzy. O kradzież oskarżył Okiku pytając ją „Co zrobiłaś z tak drogocennym talerzem?”. Aoyama wiedział, że takie […]

Alkoholowe gry do grania z Maiko

„Ozashiki Asobi” oznacza wieczór z grami i piciem w towarzystwie Gejsz i Maiko. Jest to też nazwa prostych gier w które możemy zagrać z Maiko. Gry te jak można się domyślić są zakrapiane alkoholem. Nasze przeciwniczki są w nich zręczne i wprawione. Nerwy nie są niczym nowym. Należy jednak pamiętać, że mają nam przynieść zabawę i rozluźnienie. Pierwszą w gier w którą możemy zagrać jest „Konpira Fune Fune”. Siadamy przed stoliczkiem, na którym ułożone jest jakieś wygodne do wzięcia w rękę naczynie. Po drugiej stronie stoliczka siedzi Maiko. W grę gramy przy akompaniamencie rytmicznej melodii „Konpira Fune Fune”. Jest to rybacka piosenka ludowa śpiewana często przy ognisku bądź na festiwalach. […]

Omiyamari czyli pierwsza wizyta dziecka w świątyni

W dzisiejszym artykule chciałam opisać jeszcze jedną tradycję związaną z nowym członkiem rodziny. Oprócz pierwszego prawdziwego jedzenia dziecka – okuizome oraz wizyty w świątyni w Inu no Hi jest też inna tradycja. Tradycja ta nazywa się お宮参り (Omiyamari). Inne nazwy tego święta używane w innych regionach to: 初宮詣 (hatsumiyamoude) i 産土参り (ubusunamairi) Omiyamari oznacza pierwszą wizytę dziecka w świątyni. Wydarzenie to jest bardzo ważne dla rodziny i biorą w nim udział i rodzice i dziadkowie. Stricte według reguł dziewczynki swoją wizytę odbywają 32 po urodzeniu podczas gdy chłopcy 31 dni. Obecnie zasada ta nie jest tak przestrzegana i wybiera się raczej dogodny termin. Dziecko na tę uroczystość ubierane jest w […]

Letni powiew informacji o wachlarzach

O pięknych i zdobnych japońskich wachlarzach wielu z nas słyszało. Wachlarze generalnie przydają się do ochładzania samego siebie jak i do grilla. Co ciekawe składane w harmonijkę wachlarze pochodzą najprawdopodobniej z Japonii. Pierwszy zapis o Japońskich wachlarzach pochodzi z czasów Chińskiej dynastii Song (960–1279). W zapiskach z tego okresu jest napisane, że w jej trakcie japoński mnich podarował Chińskiemu cesarzowi składany wachlarz. Wachlarze w Japonii były symbolem statusu. W erze Heian wachlarze przeznaczone były dla wyższej klasy. Ich popularność była tak ogromna, że w XVIII i XIX w. były bardzo modne nawet w Europie. Wachlarze Uchiwa (団扇) to jeden z rodzai wachlarzy produkowanych w Japonii. Przypominają kształtem paletkę od ping […]

Dzień psa pomocą na udaną ciążę

Łatwy poród to po japońsku 安産 (あんざん, anzan) i jest kojarzony w kulturze Japonii z psami. Jest tak ponieważ psi poród jest często relatywnie łatwy i przynosi wiele potomstwa. Tak jak pisałam w artykule o (Doyo no Ushi no Hi) cykl zodiakalny trwa 12 dni. Co 12 dni powtarza się ten sam znak zodiaku czyli jedno z dwunastu zwierząt. Pies jest jednym z Chińskich znaków zodiaku. W 5-tym miesiącu ciąży w dzień przypadający na 犬の日 (inu no hi, dzień psa) kobiety udają się do świątyni prosząc o pomyślną ciążę i łatwy poród. W ciągu miesiąca wypada od dwóch do trzech dni psa nie jest to więc problemem. Podczas wizyty ciężarna […]

Rakugo (落語): tradycyjna japońska forma komediowa

Aktorzy onna-gata w teatrze kabuki

Japońskie święto zmarłych