Japońskie mundurki szkolne w marynarskim stylu z plisowaną spódniczką i podkolanówkami to dla wielu osób kwintesencja japońskiej popkultury. Mundurki nosi większość uczniów od pierwszej klasy podstawówki po ostatnią klasę liceum. Śledząc historię mundurka można wiele dowiedzieć się na temat historii Japonii i o systemie organizacji tamtejszego społeczeństwa.
Projekt damskiego i męskiego mundurku z 1925 r.
Damski szkolny mundurek sērāfuku (jap. セーラー服) przypominający te współczesne (oraz ten, który nosiła Czarodziejka z Księżyca) pojawił się po raz pierwszy w Fukuoka Jo Gakuin, zaprojektowany przez dyrektorkę Elizabeth Lee. Była Amerykanką, ale wzorowała się na mundurze brytyjskiej marynarki wojennej, spędziwszy w Wielkiej Brytanii kilka lat na stypendium. Taki mundurek był nie tylko wygodniejszy niż noszone wcześniej przez dziewczęta tradycyjne kimono, ale także prosty do uszycia. Kilka innych szkół i firm również przypisuje sobie pierwszeństwo we wprowadzeniu marynarskiego mundurka. Z kolei według innych źródeł był on wzorowany na ubraniach, które nosiły dzieci w europejskich rodzinach królewskich.
Dziewczynka w jednej z pierwszych wersji sērāfuku
Męska wersja mundurku, zwana gakuran 学ラン ma zupełnie inny, militarny styl. Nic dziwnego, skoro był wzorowany na mundurach żołnierzy armii pruskiej. Ma on zwykle czarny lub ciemnoniebieski kolor i prosty kołnierz zapinany pod samą szyję. Guziki na całej długości marynarki mogą być zrobione z różnych tworzyw, w zależności od epoki. Często znajduje się na nich logo szkoły. Dawniej do mundurku należała także specjalna czapka, jednak obecnie uczniom już daruje się ten element obowiązkowej garderoby.
Uczniowie w mundurkach gakuran w latach 50.
Ostatnio coraz więcej szkół odchodzi od tradycyjnej formy marynarskiego mundurku dla dziewcząt i oferuje zapinane na guziki blazery i spódniczki w kratkę. Wciąż jednak mundurki w Japonii są szyte dla uczniów na miarę. Istnieją specjalne sklepy, w których można obejrzeć modele, jakie obowiązują w poszczególnych szkołach w okolicy i zamówić mundurek, a także dokupić do niego potrzebne akcesoria.
Wnętrze sklepu z mundurkami szkolnymi. Jak widać, można w nim kupić również mundurek-strój na w-f.
Dlaczego jednak niemal każda szkoła w Japonii, zarówno publiczna jak i prywatna, ma swoje obowiązkowe mundurki? Przyczyny można szukać w systemie panującym w japońskim społeczeństwie. Bardzo ważna jest hierarchia i poczucie przynależności do grupy. Dzięki mundurkowi od razu widać, że uczeń jest uczniem i do której szkoły należy. Zresztą nie tylko uczniowie noszą w Japonii uniformy. Jednakowe ubrania lub chociaż elementy garderoby można zaobserwować u wielu osób, na przykład obsłudze komunikacji miejskiej, sprzedawców w sklepach spożywczych, u ekip sprzątających. Japończycy, w przeciwieństwie do nas, bardzo sobie cenią poczucie wspólnoty wyrażone poprzez jednolity ubiór. Dzięki temu wszyscy wyglądają schludnie, można ich łatwo zidentyfikować, a przede wszystkim znika dobrze znane nam zmartwienie – „co dziś na siebie włożyć?”.
Japońskie uczennice w mundurkach
źródła zdjęć: toubetsu.hokkaido-c.ed.jp, tombow.gr.jp, nikkan-gendai.com, schoolshopsun.com, recordchina.com
