Katana (刀), to tradycyjny miecz japoński o jednosiecznej, lekko wygiętej ku górze głowni o długości powyżej 60 centymetrów. Rękojeść jest wykonana z wydrążonego drewna lub miedzi z jedwabnym oplotem i elementami zdobiącymi.
Z wytworzeniem pierwszego miecza o wygiętym kształcie wiąże się legenda. Kowale Amakuni Yasutsuna i jego syn Amakura zostali zatrudnieni przez cesarza do produkcji mieczy dla jego armii. Pewnego dnia samurajowie wrócili z walki przechodząc koło pracowni Amakuni bez słowa, chociaż zwykle ciepło ich pozdrawiali. Okazało się, że powrócili z walki z połamanymi mieczami. Ojciec i syn poprzysięgli sobie, że naprawią ten błąd i stworzą miecz, który nie będzie się łamał, i odzyskają uznanie władcy. Po modlitwie do bóstw shinto zamknęli się w pracowni i rozpoczęli pracę. Siódmego dnia wizja idealnego, lekko zakrzywionego miecza przyszła do nich we śnie. Uznając to za znak od bogów, z pierwszymi promieniami słońca wzięli się do pracy. Cesarz na początku był zdziwiony dziwnym kształtem nowego projektu, jednak podczas walki okazało się, że nowe miecze rzeczywiście się nie łamią. Zyskali dożywotnie uznanie władcy i do końca swoich dni żyli w szczęściu i dostatku.
Ostrze miecza katana składa się czasami nawet kilku tysięcy warstw stali. Pierwotny żelazny pręt jest wielokrotnie przecinany. Kolejne warstwy nakłada się na siebie i ponownie sklepuje w całość. Następnie podgrzewa się stal w piecu, a później umieszcza w olejach, których recepturę zna jedynie kowal, stopniowo schładzając broń. Proces wielokrotnego przecinania i łączenia warstw stali sprawia, iż miecz jest bardziej trwały i jednocześnie elastyczny.
Skąd jednak ten charakterystyczny wygięty kształt? Jest on spowodowany zmianami w czasie chłodzenie krawędzi ostrza i reszty klingi.
Togishi (研ぎ師), czyli szlifierz, przejmował surowy miecz od płatnerza i nadawał mu za pomocą wodnych kamieni kształt i szlif. Obecnie, aby nadać lustrzany styl, do polerowania używa się metalowych igieł. Następnie umieszczano ostrze w tymczasowej rękojeści, aby wykonać próbne cięcie. Kiedy miejscowy shogun potwierdził jakość wykonania miecza na cienkiej kartce papieru ryżowego, umieszczano tę kartkę we właściwej rękojeści i składano miecz.
Klinga to dusza samuraja, taktowana była z szacunkiem i namaszczeniem. Posiadała różne „stroje”, np. podróżny, domowy, ceremonialny, czy do przechowywania. Zawsze pasowały stylem do rękojeści, pochwy i jelca, czyli tej części miecza, która nie pozwalała ześlizgiwać się dłoni na ostrze.
źródła zdjęć: nihontou.com, toyuukai.com, tamenai.com
