Kuchenne rewolucje, czyli przemiany ery Meiji

Era Meiji (1868-1912) zakończyła trwającą ponad 200 lat izolację Japonii na arenie międzynarodowej i zapoczątkowała proces otwarcia się Japończyków na świat i wpływy zewnętrzne. Epokę tę charakteryzowała gwałtowna westernizacja, gdyż Japończycy jak najszybciej chcieli zasypać dzielącą ich ze światem zachodnim przepaść cywilizacyjną. Okres Meiji przyniósł także ogromne przemiany w dziedzinie odżywiania się, symbolizowane przez złamanie tabu związanego z konsumpcją mięsa i wprowadzenie do diety wołowiny. W tym czasie Japończycy zaczęli także spożywać nabiał, czekoladę oraz cukierki i ciasta. Pojawiły się też pierwsze kawiarnie, które serwowały nieznaną wcześniej kawę i czarną herbatę.

Do najbardziej znanych potraw pochodzenia europejskiego, które triumfalnie wkroczyły na japońskie stoły i do dziś cieszą się niesłabnącą popularnością należą: ryż w sosie curry (karē raisu), tonkatsu, czyli japońska odmiana kotletów schabowych oraz krokiety ziemniaczane (korokke). Pierwsze wzmianki o karē raisu – potrawie z ryżu i mięsa w aromatycznym sosie curry, pochodzą z książki kucharskiej z 1873 r. Danie to wbrew swojej nazwie przywędrowało do Japonii dzięki Brytyjczykom i szybko upowszechniło się w stołówkach wojskowych, a później stało się także ulubionym jedzeniem zwykłych Japończyków i jest jednym z nieodzownych elementów domowej kuchni. Sos składający się z curry, ryby bonito i sosu sojowego miał początkowo dość rzadką konsystencję, która z czasem uległa zagęszczeniu. Ponadto, zaczęto dodawać do niego oprócz mięsa, warzywa – głównie marchew, cebulę i ziemniaki. A w 1907 roku rozpoczęto produkcję niezwykle popularnego sosu curry w postaci kostek. Wynalazek ten jeszcze bardziej skrócił czas przygotowywania posiłku, gdyż zamiast podsmażania składników z przyprawami i długotrwałego duszenia wystarczyło zagotować wodę, wrzucić składniki dania i po ich zmięknięciu rozpuścić kostkę curry.

Przypuszczalnie próba skrócenia i uproszczenia procesu przygotowywania potrawy doprowadziła także do powstania japońskich kotletów schabowych. Podobno założyciel, działającej do dnia dzisiejszego w tokijskiej dzielnicy Ginza, restauracji Rengatei w celu zaoszczędzenia czasu, zamiast zgodnie z przepisem smażyć kolejno kotlety na patelni, posłużył się metodą używaną do przygotowania tempury, czyli smażeniem w głębokim oleju. Jako dodatek do dania podaje się najczęściej cienko poszatkowaną białą kapustę i sos Worcester. W porównaniu z polskimi schabowymi, japoński odpowiednik jest bardziej chrupiący i soczysty, zapewne dlatego, że do panierowania zamiast drobnej bułki tartej używa się panko, której wiórki są lżejsze i większe (jakby starte na tarce o grubych oczkach), a mięsa nie ubija się tłuczkiem, lecz gęsto nakłuwa szpikulcami. W podobny sposób przyrządza się także krokiety (korokke), przygotowywane z rozgniecionych, ugotowanych ziemniaków zmieszanych z mięsem mielonym lub warzywami, które się następnie panieruje i smaży w głębokim tłuszczu.

TonkatsuKorokke