Zanim na stół podane zostaną japońskie potrawy (zarówno w restauracji, jak i domu prywatnym), należy zapoznać się z etykietą, która jest nieco różna od tej zachodniej. Wystarczy jednak wykazać odrobinę chęci, skupić się na okazywaniu szacunku na współtowarzyszy i gospodarza oraz dyskretnie obserwować, jak zachowują się pozostali, aby nie narazić się na niepotrzebne faux-pas. Aby ułatwić wam odprężenie się przy japońskim posiłku, przygotowaliśmy krótki przewodnik obowiązujących przy stole zasad.
Sposób siedzenia (gdy krzeseł brak)
Istnieją dwie pozycje przy stole – podobnie jak w przypadku języka, mówimy o „formalnym” i „nieformalnym” sposobie siedzenia.
Oficjalny sposób to seiza 正座, czyli klęczenie z nogami mocno złączonymi z najszlachetniejszą częścią ciała opartą na piętach. Uwaga – po paru minutach osobom nieprzyzwyczajonym nogi kompletnie drętwieją i traci się w nich czucie. Przy wstawaniu należy być ostrożnym, ponieważ zanim krążenie wróci do nóg, mogą się okazać zbyt słabe, aby utrzymać nas w pionie!
Nieformalny sposób jest odmienny dla kobiet i mężczyzn. Panie układają zgięte w kolanach nogi na bok, panowie zaś siedzą „po turecku”. Nie powinno wstawać się od stołu w trakcie posiłku.
Kilka zasad zachowania przy stole
- Przed rozpoczęciem posiłku warto powiedzieć itadakimasu, czyli „[uniżenie] otrzymuję” jako wyraz uznania dla osoby, która przygotowała i podała posiłek.
- Nie wolno wydmuchiwać nosa w towarzystwie.
- Wypada zjeść wszystko, co dostaniemy na talerzu.
- Nie wbija się pałeczek pionowo w miskę z ryżem – w ten sposób ofiaruje się jedzenie zmarłym przodkom.
- Napoje nalewa osoba najniżej w hierarchii. Gdy wszyscy już mają pełne szklanki, wtedy zwykle któryś z towarzyszy proponuje napełnienie szklanki tej osoby – nie powinno się nalewać samemu sobie.
- Jeśli podawana jest zupa miso lub japoński makaron, w bardzo dobrym tonie jest głośne siorbanie przy spożywaniu tych potraw.
- Gdy chcemy podzielić się z kimś jedzeniem, nie podajemy go z pałeczek do pałeczek, tylko kładziemy na talerzyk i podajemy go drugiej osobie.
- Nie należy mówić z pełnymi ustami (oczywiście jest to uniwersalna zasada dla stołów całego świata).
- Rozmowa o toalecie, chorobach, śmierci lub innych „nieapetycznych” tematach jest zakazana.
- Po skończeniu jedzenia pałeczek nie zostawiamy w naczyniach, a odkładamy na to samo miejsce, skąd je wzięliśmy przed rozpoczęciem posiłku. Przeważnie jest to specjalna podstawka umieszczona przed talerzem.
- Wreszcie, aby wyrazić, że jesteśmy wdzięczni za posiłek i że nam smakowało, mówimy gochisōsama (deshita).
