Dzień Dziecka (Kodomo no Hi こどもの日)

Od 1948 roku w Japonii 5 maja obchodzi się Dzień Dziecka – Kodomo no Hi こどもの日. Dawniej był to Dzień Chłopca, a jeszcze wcześniej był nazywany tango no sekku 端午の節句(tan 端 to dzień konia przypadający w piąty dzień piątego miesiąca,  go 午 oznacza Konia z chińskich znaków zodiaku, a sekku 節句 – festiwal). Tradycje Dnia Chłopca są wciąż żywe, a nawet można powiedzieć, że wcale się nie zmieniły, dlatego dziewczynki przystosowały się do chłopięcych tradycji (razem z chłopcami składają z papieru hełmy żołnierskie). Obchodzone w marcu święto dziewczynek Hina matsuri i majowy Dzień Dziecka są mimo wszystko bardzo do siebie  podobne. Oba święta wywodzą się z Chin, związane są z dziećmi, a ich celem jest zabezpieczenie pociech przed siłami nieczystymi.

Kąpiel w irysach
Tango no sekku przypadało na najbardziej pracowity sezon w rolnictwie. Używało się wtedy ziół leczniczych: yomogi 蓬 (rodzaj bylicy, stosuje się w kuchni japońskiej) i shobu 菖蒲 czyli japoński odpowiednik polskiego irysa.

W epoce Heian (794-1185) yomogi i shobu wieszano u powały domów, by odpędzić zło, ale i dziś zwyczaj ten jest szeroko praktykowany. Często też rośliny same porastają tradycyjne domy wiejskie, grubo kryte strzechą. Irysy tak blisko związane są z tym świętem, że Dzień Chłopca nazywany był często shobu-no sekku, czyli Święto Shobu.

Inne zwyczaje z shobu to picie sake z płatkami irysów i shobu-no yu czyli gorąca kąpiel z pachnącymi liśćmi irysa. Shobu-no yu nadal jest tak popularny, że Japończycy chodzą wtedy nawet do łaźni publicznych reklamujących niezapomniane wrażenia podczas kąpieli w irysach.

Rodziny, które nie mają dostępu do świeżych roślin, a nie chcą kąpać się w łaźni sentou, kupują w kwiaciarniach irysy, żeby urządzić ceremonialną kąpiel w domu. Podobno stosowanie się do wszystkich zwyczajów związanych z shobu i świętem Tango: gwarantowało odrzucenie wpływów sił nieczystych i wprawiało świętujących w pozytywny nastrój. Wpływało zbawiennie na ich samopoczucie, łatwiej było znosić trudy ciężkiej pracy rolniczej i nadchodzących upalnych dni lata.shobu no yu

Smukłe, pasiaste liście shobu przypominają kszałtem ostrze miecza, dlatego chłopcy często bawią się nimi w walki mieczami. Tango no sekku pierwotnie miało na celu oczyszczenie ze złych mocy na początku sezonu rolniczego, ale w średniowieczu, gdy dominacja klasy wojowników była bardzo znacząca, przemianowano je na święto poświęcone sztuce wojennej, a dopiero później nazwano je Dniem Chłopca.

Lalki na Dzień Chłopca
Zwyczaj zakładania hełmów i zbroi przez chłopców w dzień tego święta wywodzi się z rodów samurajskich. Aby zapewnić sobie bezpieczeństwo, składano w ofierze w świątyni shintoistycznej zbroję i hełm. Dziś uważa się te elementy jako część broni wojennej, ale kiedyś służyły one bardziej do ochrony własnego ciała, stąd ich duże znaczenie psychologiczne.

Lajka wojownika z pełną zbroją

Lajka wojownika z pełną zbroją

Lalki-wojownicy po raz pierwszy pojawiły się podczas tango no sekku w XVII wieku, prawdopodobnie jako naśladownictwo Święta Lalek dla dziewczynek. Wystawia się wtedy pięknie wykonane lalki wojowników i bohaterów wojennych Japonii, które mają prawdziwą zbroję, miecz, hełm i łuk. Są one symbolem siły i bezpieczeństwa dziecka.

Latające karpie – koinobori
Najważniejszą różnicą między świętami dziewczynek i chłopców jest tradycja zawieszania koinobori. Przypominają one kolorowe latawce w kształcie ryby. Rodziny, które maja synów wywieszają przy dachach rybie proporce zrobione z papieru lub z materiału w taki sposób, że unosząc się na wietrze wyglądają jakby płynęły. Nieprzypadkowo karpie są symbolem dnia chłopca. Uważa się je za bardzo silne ryby – potrafią płynąć wbrew nurtowi (tak jak zawieszone przy dachach proporce) i są symbolem odwagi i sukcesu w życiu. Jeśli w domu jest jeden syn, wieszany jest jeden karp mniejszy i dwa większe symbolizujące rodziców. Im dalej od miast, tym karpie są piękniejsze, większe i bardziej ozdobne. W miastach często niestety nie ma miejsca na wieszanie latających karpi.

Czekoladowe hełmy i plastikowe bambusy

Chimaki

Specjalne przysmaki na Dzień Chłopca zwane kashiwa mochi かしわ餅 to lepkie ciastka ryżowe, wypełnione pastą z czerwonej słodkiej fasolki azuki, podawane na liściach dębu i chimaki ちまき- ubite kleiste ryżowe ciastka gotowane na parze, zawinięte w kształt ostrych stożków (też przypominące shobu) w liściach bambusowych . Ostatnio pojawiły się w sklepach również czekoladowe chimaki, owinięte w plastikowe liście imitujące bambus i czekoladowe hełmy dla małych wojowników.

źródła zdjęć: ando-doll.com, wanpug.com, flickr, search.yahoo.co.jp, iromegane.com