9 sierpnia w Japonii obchodzona jest niezwykle ważna rocznica ataku atomowego na Nagasaki. Japończycy nazywają ten dzień Rocznicą wybuchu bomby atomowej w Nagasaki (Nagasaki Gembaku-ki) – odbywa się wówczas Ceremonia ukojenia dusz ofiar wybuchu bomby atomowej w Nagasaki i modlitwy o pokój (Nagasaki Gembaku Giseisha Irei Heiwa Kinen Shikiten).
74 lata temu – 9 sierpnia 1945 r. amerykański bombowiec B-29 „Bockscar” pilotowany przez mjra Charlesa W. Sweeneya po nieudanym przelocie nad pierwszym celem ataku – miastem Kokura, zrzucił na Nagasaki implozyjną bombę plutonową o nazwie „Fat Man” (Tłuścioch, Grubas). Wybuch o sile ocenianej na 22 kilotony trotylu nastąpił o godzinie 11:02 na wysokości 500 metrów nad północną częścią miasta (obecnie kwartał Matsuyama) – ok. 3 kilometry od pierwotnego celu. Z punktu widzenia Amerykanów był to brzemienny w skutki błąd, gdyż otaczające dzielnicę wzgórza zminimalizowały siłę uderzeniową. Jednak mimo to zniszczeniu uległo ponad 50 procent zabudowań na obszarze 6,7 km2 od hipocentrum wybuchu. Eksplozja spowodowała natychmiastową śmierć 40-70 tys. osób, a 75 tys. zostało ciężko rannych.
Przypuszczalnie dopiero drugi atak atomowy oraz wypowiedzenie przez ZSRR aktu o neutralności dnia 8 sierpnia 1945 r. (traktat miał obowiązywać do 25.04.1946) i szybkie postępy ofensywy radzieckiej w Mandżurii zadecydowały o kapitulacji Japonii. Niemałą rolę odegrał tutaj autorytet cesarza Hirohito (1926-1989), który 10 sierpnia podjął decyzję o zawieszeniu broni, która została przekazana narodowi w orędziu nadanym przez radio dnia 15 sierpnia. Dla wielu Japończyków był to szok – po raz pierwszy usłyszeli głos władcy, który wedle obowiązującej ideologii uważany był za bezpośredniego potomka bogini słońca Amaterasu.
Jednak kręgi wojskowe nie potrafiły pogodzić się z porażką. Kilkaset osób (gł. wojskowi i ich żony) popełniło samobójstwo, np. twórca oddziałów specjalnych kamikaze Takijirō Ōnishi i minister sił lądowych gen. Korechika Anami dokonali rytualnego rozcięcia brzucha – seppuku, natomiast marszałek Hajime Sugiyama – wojskowy doradca cesarza, zastrzelił się. Natomiast grupa młodych oficerów pod dowództwem Jirō Shiizakiego i Kenjiego Hatanaki próbowała doprowadzić do buntu w Cesarskiej Gwardii Przybocznej, a po nieudanej rebelii włamała się na teren pałacu cesarskiego i próbowała wykraść płytę z przemówieniem cesarza. Na koniec w siedzibie rozgłośni radiowej NHK Hatanaka próbował przemówić do narodu, jednak został powstrzymany przez heroicznego pracownika stacji.
Decyzja o przerwaniu działań wojennych prawdopodobnie uchroniła Japonię przed ponownym atakiem atomowym, który był podobno planowany na 17-18 sierpnia. Natomiast oficjalny akt „bezwarunkowej kapitulacji” został podpisany 2 września na pokładzie pancernika USS „Missouri”.
