Shamisen (jap. 三味線) jest 3 strunowym instrumentem muzycznym, który na pierwszy rzut oka przypominać może banjo. Do Japonii sprowadzony został poprzez wyspy Ryukyu (na Ryukyu nazywany był „sanshin”) z Chin w drugiej połowie XVI wieku. Shamisen składa się z czworokątnego drewnianego pudła rezonansowego, pokrytego z dwóch stron skórą z kota, psa lub sztuczną.
Rycina przestawiająca damę grająca na shamisenie
Do pudła przymocowany jest mostek o długości około 88 cm. Struny uderza się i szarpie prawą ręką za pomocą plektronu, a wycisza 3 palcami lewej ręki. Shamisen wykorzystuje się jako instrument solowy i orkiestrowy.
Jest bardzo wiele szkół shamisenu: od tradycyjnych do nowoczesnych, które czerpią z inspiracji zachodnią muzyką, a nawet łączą shamisen z innymi instrumentami zachodnimi.
Strojenie
Strojenie shamisenu wygląda inaczej niż przy gitarze i innych instrumentach strunowych. Na początku muzyk stroi największą strunę ze swoim głosem lub z głosem śpiewaka. Następne 2 struny dostraja się do pierwszej. Zazwyczaj są 3 rodzaje strojenia: „hon-choshi”, „niagari-choshi” i „san-sagari”. Struny shamisenu wykonane są z jedwabiu. Dobre nastrojenie utrzymuje się tylko przez minutę, dlatego muzycy często w trakcie gry dostrajają instrument.
Skóra shamisenu
Do pokrycia pudła rezonansowego używa się 3 rodzajów skóry. Najwyższej klasy ze względu na najlepsze brzmienie jest shamisen wykonany ze skóry kota. Skóra kota jest bardzo droga, dlatego większość shamisenów robi się ze skóry psa. Oba rodzaje skór są trudne w utrzymaniu, a przede wszystkim trudno jest je naciągnąć i nałożyć na część zwaną „dou”. Przy niedostatecznym naciagnięciu skóry, dźwięk shamisenu jest bardzo słaby, z kolei przy nadmiernym naciągnięciu łatwo jest ją zerwać. Przechowywanie instrumentu także nie należy do najprostszych, ponieważ trzeba trzymać skóre w niezbyt ciepłym i niezbyt wilgotnym miejscu. Naciągnięta na shamisen skóra daje dobre brzmienie tylko przez 2 lata.
Skóra z kota
Shamisen ze skóry kota jest instrumentem w tradycyjnym stylu. Cena skóry jest wysoka, ponieważ używa się do tego celu tylko strony brzusznej, a z jednego kota można zrobić zaledwie jeden instrument.
Skóra z psa
Z jednego psa można zrobić kilka shamisenów, bo część brzuszna psa jest z reguły większa. Psia skóra jest mocniejsza od kociej, ale szybciej traci dobre brzmienie. Doskonała akustyka w nowoczesnych salach koncertowych sprawia jednak, że często shamiseny z psiej skóry dają lepsze brzmienie aniżeli te wykonane z kociej skóry.
Sztuczna skóra
Wielu użytkowników shamisenu chciało mieć shamiseny, których nie trzeba tak często wymieniać. W latach 80 wyprodukowano sztuczne skóry do shamisenu. Ten rodzaj skóry nie psuje się tak szybko, jak skóry naturalne, ale jest bardzo wrażliwy na gorąco. Wielu jednak shamisenistów woli tradycyjne shamiseny ze względu na cenę i przywiązanie do tradycji.
