W dziedzinie literatury:
KAWABATA YASUNARI, (1899-1972), powieściopisarz. Absolwent Cesarskiego Uniwersytetu w Tokio. W latach 1948-65 prezes japońskiego Pen Clubu; członek Japońskiej Akademii Sztuki. Kawabata debiutował jako pisarz krótkim opowiadaniem „Tancerz Izu”, opublikowanym w roku 1927. Napisawszy kilka wybitnych prac, nowel, m.in. „Kraina śniegu „, w 1937 artysta zapewnił sobie miejsce wśród czołowych twórców japońskiej literatury. Wraz z rokiem 1949 rozpoczęła się odcinkowa publikacja powieści „Tysiąc Żurawi” i „Głos góry”. Inne jego utwory to „Jezioro” (1955), „Śpiące piękności” (1960) . W roku 1959, Yasunari Kawabata otrzymał Medal Goethego we Frankfurcie. W 1968 został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za mistrzostwo w narracji, które w połączeniu z ogromną wrażliwością wyraża to, co najpiękniejsze w japońskim sposobie myślenia. Yasunari Kawabata popełnił samobójstwo w roku 1972.
OE KENZABURO, (ur. 1935), prozaik, moralista, tworzący pod wpływem francuskiego egzystencjalizmu (J.P. Sartre’a, A. Camusa). Obdarzony częściowo upośledzonym synem (który w konsekwencji w absolutnie cudowny sposób został znakomitym kompozytorem) podnosi w swoich pracach problem moralnej odpowiedzialności za drugiego człowieka i za ludzkość. Uznany za czołowego wyraziciela postaw pokolenia dojrzewającego w czasie wojny w Korei (1950-53). Autor powieści, m.in. „Sprawa osobista” (1964), „Futbol ery Manen” (1967), „Zapiski pinchrunnera”(1976), „Gry synchroniczne” (1979), zbiory opowiadań, m.in. „Kobiety słuchające drzewa deszczowego” (1982), etc. W 1994 otrzymał Nagrodę Nobla.
W dziedzinie fizyki:
ESAKI LEONA, (ur. 1925), fizyk teoretyk. Absolwent fizyki na Uniwersytecie Tokijskim, w latach 1956-60 pracownik przedsiębiorstwa Sony w Tokio, od 1960 w USA, pracownik ośrodka naukowego Watsona, należącego do koncernu IBM w Nowym Jorku. Prowadził badania dotyczące fizyki półprzewodników; w 1957 odkrył zjawisko tunelowe w półprzewodnikach i zbudował diodę tunelową (dioda Esakiego). W 1973 otrzymał Nagrodę Nobla (wspólnie z I. Giaeverem). Aktualnie współpracuje z wieloma międzynarodowymi komitetami naukowymi, jest również profesorem Uniwersytetu Waseda w Tokio, czasami pisze artykuły dla gazety Yomiuri.
KOSHIBA MASATOSHI, (ur. 19.9.1926 w Toyohashi), fizyk japoński. Ukończył Uniwersytet w Tokio w 1951, od 1970 był wieloletnim profesorem tej uczelni. Doktorat obronił w 1955 na Uniwersytecie Rochester (stan Nowy Jork). Na Uniwersytecie Tokijskim pracował w Międzynarodowym Centrum Fizyki Cząstek Elementarnych.
Opracował detektory neutrin Kamiokande i SuperKamiokande. W 2002 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki, wspólnie z amerykańskim badaczem Raymondem Davisem. Uhonorowano ich za pracę nad detekcją kosmicznych neutrin. Koshiba i Davis otrzymali wspólnie połowę nagrody, druga połowa przypadła Riccardo Giacconiemu.
TOMONAGA SHINICHIRO, (31.3.1906 – 8.7.1979), fizyk. W latach 30. XX wieku pracował w Lipsku, w zespole Wernera Heisenberga. W okresie 1941 – 1969 profesor uniwersytetu w Tokio, pracował także w Institute for Advanced Study w Princeton. Członek Japońskiej Akademii Nauk. Autor prac z kwantowej teorii pola, fizyki jądrowej, promieniowania kosmicznego. W 1965 roku otrzymał razem z Richardem Feynmanem i Julianem Schwingerem nagrodę Nobla za niezależne opracowanie relatywistycznej elektrodynamiki kwantowej.
SHIRAKAWA HIDEKI, (20.8.1936), chemik z Tokio. Abolwent Tokijskiego Uniwersytetu Technologicznego. Po obronie doktoratu w 1966, przystąpił do pracy w Laboratorium Badań nad Utylizacją Zasobów przy Tokijskim Instytucie Technologicznym, gdzie odkrył polimeryzację acetylenu. W roku 1967, dzięki pomyłce popełnionej przez jednego ze współpracowników zauważył tworzenie się poliacetylenu na cienkiej błonie z metaliczną powłoką. W 1979, przeniósł się z Tokijskiego Instytutu Technologicznego do Instytutu Inżynierii Materiałowej przy Uniwersytecie Tsukuba, gdzie został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W październiku roku 1982 zyskał tytuł
profesora i rozpoczął prace nad poliacetylenem i innymi polimerami przewodzącymi. Z końcem marca 2000 roku odszedł z Uniwersytetu Tsukuba. Aktualnie jest członkiem rządowej Rady Polityki Naukowej i Technologicznej. W roku 1983 otrzymał nagrodę japońskiego Towarzystwa Nauki o Polimerach, w 2000 roku Nagrodę za Znakomite Zasługi w Rozwoju Nauki o Polimerach od tego samego towarzystwa, oraz w tym samym roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie i prowadzenia badań nad polimerami przewodzącymi i Order Kultury od rządu japońskiego.
W dziedzinie chemii:
FUKUI KENICHI, (4.10.1918 – 9.1.1998), urodzony w Narze fizyk teoretyk. Mimo początkowej niechęci wobec dziedziny chemii, ukończył jej wydział na Imperialnym Uniwersytecie w Kioto w 1941. Po tym pracował w Wojskowym Laboratorium Paliwowym, zajmując się badaniem paliw syntetycznych. W 1943 roku został wykładowcą na macierzystym Uniwersytecie, na Wydziale Chemii Paliwowej (w 1951 uzyskał profesurę).Na początku swej pracy eksperymentalnej stworzył grupę teoretyków, z którymi kontynuował badania nad chemią organiczną. Rezultaty tej pracy publikował głównie w czasopismach japońskich.
W 1952 odkrył związek pomiędzy gęstością elektronów i aktywnością chemiczną w węglowodorach aromatycznych. Był również zainteresowany sformułowaniem dokładnej drogi reakcji chemicznych. Pierwsza jego praca na ten temat pojawiła sią w roku 1970. W prosty sposób tłumaczył tam geometryczny kształt reagujących cząsteczek, udało mu się tam również wykazać – poprzez rysunki i diagramy – niezwykle istotną rolę, jaką w reakcjach odgrywają orbitale graniczne. W 1981 został laureatem Nagrody Nobla za pracę dotyczącą reakcji chemicznych.
NOYORI RYOJI, (ur. 3.9.1938 w Kobe), chemik. Absolwent Uniwersytetu Kioto (tytuł mgr 1963, dr 1967). W latach 1968 – 1970 wykładowca na Wydziale Chemii Organicznej Uniwersytetu Nagoya. W roku 1972 został mianowany profesorem, zaś w roku 2000 dyrektorem Centrum Badań nad Materiałami. Obok Nagrody Nobla, w jego dorobku znajdują się Nagroda Japońskiego Towarzystwa Chemicznego (1972, 1985), Nagroda J. G. Kirkwooda (1991), Nagroda Tetrahedronu (1993), Nagroda Arthura C. Cope’a (1997) i Nagroda Wolfa (2001).
Ryoji Noyori wraz ze swą grupą badawczą zaprojektowali i połączyli chiralne związki chemiczne, takie jak diphosphine-binapthyl i BINAP, które w połączeniu z metalami, tworzą katalizatory dla reakcji uwodornienia. Związek zwany BINAP-ruthenium(II) użyty został do produkcji naproxenu, niezwykle skutecznego środka przeciwzapalnego. Za to niezwykle istotne osiągnięcie, Ryoji Noyori wraz z Williamem S. Knowlesem otrzymali w roku 2001 Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii „za pracę nad chiralnie katalizowanymi reakcjami uwodornienia”. Dziś rezultaty ich badań wykorzystywane są przy produkcji antybiotyków, środków przeciwzapalnych i leków nasercowych.
W dziedzinie medycyny:
TONEGAWA SUSUMU, (ur.1939) immunolog i biolog molekularny. Absolwent Uniwersytetu Kioto (1963), doktorat na Uniwerystecie San Diego (1969), w latach 1971-1981 członek Baselskiego Instytutu Immunologicznego w Szwajcarii, wykładowca Massachusetts Institute of Technology od roku 1981. Ujawnił po wielu eksperymentach fundamentalny mechanizm rządzący systemem immunologicznym. W 1987 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za swe cenne odkrycia dotyczące produkowania przeciwciał przez organizmy żywe.
Nagroda pokojowa:
SATO EISAKU, (1901-75), polityk, działacz Partii Liberalnej (od 1950 sekretarz generalny), następnie Partii Liberalno-Demokratycznej (1958-72 przewodniczący). Wielokrotnie minister różnych resortów; w latach 1964-72 premier Japonii, rzecznik ścisłej współpracy Japonii z USA. W 1974 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla.
