Archiwa Kultura i Sztuka Tradycyjna - Strona 2 z 10

Japońskie święto zmarłych

Początek listopada w tradycji polskiej jest ściśle powiązany ze obchodami święta zmarłych. Z reguły to pierwszego listopada wielu Polaków udaje się na cmentarze, by zapalić znicz czy złożyć kwiaty na grobach zmarłych bliskich. Jak jednak i kiedy święto zmarłych obchodzi się w Japonii? Obon (お盆) to głęboko zakorzenione w tradycji Japonii święto buddyjskie, podczas którego oddaje się cześć […]

Japońskie bajki – Taketori monogatari（竹取物語）

Pewnego dnia Taketori no Okina (竹取翁 – starzec zbierający bambus), podczas chodzenia po lesie, znalazł dziwny kawałek bambusa. Po rozcięciu okazało się, że siedzi w nim niemowlę wielkości kciuka. Szczęśliwy zabrał dziewczynkę do domu, gdzie wraz z żoną wychowali ją jak własne dziecko. Dostała imię Kaguya-hime (かぐや姫). Kaguya-hime wyrosła na przepiękną dziewczynę. Na nic zdały się wysił […]

Tajemnice japońskiego budownictwa – fusuma 襖

Pokój w japońskim stylu z przesuwanymi ścianami… Kto z nas nie chciałby spędzić czasu w takim klimatycznym miejscu? Z pewnością większość naszych czytelników wie, że tradycyjne japońskie mieszkanie różni się od tych, które znamy z Europy. Ze względu na klimat i dostępne materiały budowano mieszkania z drewna i bambusa, a zamiast okien czy ścian wstawiano lekkie, przesuwane drewniane p […]

Setsubun (節分)

W tym roku Setsubun (節分) wypada dzisiaj, 2 lutego. Nazwa ta oznacza tyle co oddzielenie pór roku i chociaż w przeszłości odnosiła się do przejścia każdego z sezonów w kolejny, obecnie słowa setsubun używa się wyłącznie w kontekście pożegnania zimy na rzecz wiosny. Zgodnie z kalendarzem księżycowym używanym niegdyś w Japonii Setsubun był także ostatnim dniem roku, do czego nawiązują r […]

Ukiyo-e (浮世絵) – o obrazach przemijającego świata

Tradycyjnie malarstwo japońskie przedstawiało mistyczne obrazy przyrody. Wystarczy spojrzeć na obrazy szkoły Kano czy Tosa: tematem są krajobrazy, roślinność i zwierzęta. Szkoły te były reprezentowane przez środowiska arystokratyczno-samurajskie, dlatego również obrazy musiały być uosobieniem piękna i harmonii. Przełom w tym, co postrzegano jako temat sztuki, nastąpił w Japonii w XVII wieku […]

Hatsuyume – co czeka Cię w nowym roku?

Nowy Rok to w Japonii dzień szczególnie ważny, wokół którego wykształciło się wiele ciekawych zwyczajów, ale i przesądów. Jeden z tych drugich powiązany jest z terminem hatsuyume (初夢), który dosłownie oznacza „pierwszy sen”. Pojęcie to odnosi się jednak do pierwszego snu po nocy z 31 grudnia na 1 stycznia – interpretowany jest on jako wróżba na nowy rok. Tradycyjnie uważa się, […]

Rakugo (落語): tradycyjna japońska forma komediowa

Rakugo (落語 spadające słowa) to komediowa forma sceniczna, w której jedna osoba opowiada zabawne historyjki publiczności. Jedynymi rekwizytami są wachlarz i kawałek materiału. Gawędziarz, siedząc przez cały czas w jednej pozycji seiza (tradycyjny japoński sposób siedzenia), jedynie za pomocą zmiany barwy głosu i wyrazu twarzy wciela się we wszystkie role. Historia nabiera życia dzięki wyob […]

Aktorzy onna-gata w teatrze kabuki

Podobnie jak to miało miejsce w Starożytnej Grecji, Rzymie czy Chinach, kobiety nie występowały kiedyś na scenach japońskich teatrów. W ich role wcielali się mężczyźni, którzy stosowali różne środki, żeby jak najlepiej zagrać postać kobiecą. Sposoby te wydają się szczególnie ciekawe w przypadku teatru kabuki (歌舞伎), którego historia sięga początków XVII wieku. Chociaż powstanie kabuki nie […]

Kintsugi − piękno przedmiotów niedoskonałych

Mianem kintsugi (金継ぎ), czyli dosłownie złotym łączeniem określana jest japońska sztuka naprawiania potłuczonej ceramiki. Technika ta polega na ponownym połączeniu elementów naczynia za pomocą laki zmieszanej z metalami szlachetnymi. Chociaż wykorzystywane są różne metale, niewątpliwie najpopularniejszym z nich, od którego zresztą wywodzi się nazwa tej sztuki, jest złoto. Po naprawieniu p […]

Kyūdō

Kyūdō (弓道), czyli dosłownie droga łuku jest rodzajem japońskiego łucznictwa ceremonialnego, zaliczanego do budō (武道), a zatem sztuk walk, w których szczególny nacisk kładzie się na duchowość. Kyūdō czerpie z filozofii zen, a jego celem jest realizacja trzech założeń: prawdy (真 shin), dobra (善 zen) oraz piękna (美 bi). Łuk wykorzystywano w Japonii już w okresie Jōmon (縄文時代 Jōmon ji […]

Butō – taniec ciemności

Japoński taniec butō jest formą stosunkowo nową, powstałą na przełomie lat 50 i 60 wieku XX w Japonii. Jego pełna nazwa to ankokubutō (jap. 暗黒舞踏), co oznaczać może taniec mroku bądź taniec ciemności. Za inicjatorów tego stylu uważa się choreografa Tatsumiego Hijikatę i tancerza Kazuo Ōno. Powstanie butō jest ściśle powiązane z powojenną Japonią i stanowić miało wyraz buntu wobec postępu […]

Naśladownictwo w teatrze nō

Japoński, tradycyjny teatr nō swoje korzenie znajduje zarówno w religijnych festiwalach matsuri jak i wywodzących się z Chin muzyczno-tanecznych widowiskach sangaku. Uważa się, że założycielami tego teatru byli Kan’ami Kiyotsugu i jego syn Zeami Motokiyo – właśnie oni w XIV wieku nadali mu formę, którą zaobserwować można na scenie nō także dzisiaj. Jednym z zagadnień typowych dla nō je […]

Zapraszający kot – maneki-neko 招き猫

Kąpiel dla nóg

Ubijanie mochi