„Z poetycką siłą tworzy świat, gdzie życie i mit łączą się w niepokojący obraz człowieczeństwa” – tak brzmiało uzasadnienie wyboru Oe Kenzaburo do literackiej nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1994 roku. Pisarz urodził się w 1935 r. na wyspie Shikoku na południowo-wschodniej części Japonii jako potomek samurajskiego rodu. Jego rodzina od pokoleń mieszkała w tej samej wiosce i nikt z klanu Oe nigdy jej nie opuścił. Nawet gdy Japonia otworzyła się na modernizację po restauracji Meiji i młodzi ludzie zaczęli emigrować do większych miast, rodzina Oe pozostała w Ose-mura. Kobiety pełniły w rodzie rolę opowiadaczy, zarówno historycznych wydarzeń, jak i tych bardziej legendarnych. Te historie, z którymi Oe miał styczność od dzieciństwa, miały duży wpływ na niego.
Druga wojna światowa wybuchła, gdy Oe miał 6 lat. Dorastał z jednej strony otoczony silną nacjonalistyczną propagandą, a z drugiej opowieściami swojej babci, które miały antynacjonalistyczny charakter. Podarowała mu dwie książki – „Przygody Hucka Finna” i i „Dziwne przygody Nilsa Holgerssona” – które, jak później wspomina Oe, wywarły na nim ogromne wrażenie.
Kapitulacja Japonii w 1945 przyniosła ogromne zmiany. W szkołach uczono o demokracji, ponieważ Japonia znajdowała się pod okupacją Stanów Zjednoczonych. Młody Oe chłonął nowe idee z wielkim zapałem i to własnie one skłoniły go do podjęcia decyzji o wyjeździe do Tokio.
W wieku 18 lat rozpoczął studia na wydziale Literatury Francuskiej Uniwersytetu w Tokio. Jego profesorem był Kazuo Watanabe, znawca Francois Rabelais. Rozpoczął pisanie w 1957 roku, jeszcze jako student. W 1958 roku jego nowela „Shiiku”(飼育) została nagrodzona nagroda Akutagawy, prestiżową japońską nagrodą literacką. W tym samym roku wydał swoją pierwszą powieść „Zerwać pąki, zabić dzieci” (芽むしり仔撃ち). W pierwszych latach swojej twórczości był pod dużym wpływem egzystencjalistów.
Kryzys w życiu Oe nadszedł, kiedy narodził się jego pierwszy syn, Hikari. Chłopiec urodził się z wadą czaszki, przez co był upośledzony umysłowo. To traumatyczne przeżycie zapoczątkowało nowy okres w życiu i twórczości pisarza. Jako próbę poradzenia sobie z ta sytuacją napisał przetłumaczoną na język polski „Sprawę osobistą” (1964), gdzie wyraża swój ból związany z akceptacją upośledzonego syna w swoim życiu i proces podjęcia decyzji, aby żyć razem z nim. W 1965 powstał długi esej „Zapiski z Hiroshimy”, gdzie opisuje rzeczywistość i myśli ofiar bomby atomowej.
W późniejszej twórczości Oe widoczne są dwa nurty. Jeden z nich, płynący od czasu „Sprawy osobistej”, odzwierciedla życie pisarza z jego upośledzonym synem. Przetłumaczone na angielski powieści „Teach Us to Outgrow Our Madness” (われらの狂気を生き延びる道を教えよ), „My Deluged soul” (洪水はわが魂に及び) oraz „Rouse Up, O, Young Men of the New Age„ (新しい人よ眼ざめよ) w bolesny sposób opisuje realia życia z niepełnosprawnym dzieckiem. W drugim nurcie bohaterowie są umieszczeni w teatrze mitów i historii jego rodzinnej wioski, ale mają bliskie interakcje ze współczesnym życiem w mieście. Te utwory, począwszy od „Zerwać pąki, zabić dzieci”, uformowały całokształt jego twórczości. Z pomocą poetyckich metafor W.B.Yeatsa wydał w latach 1993-1995 roku trylogię „The Flaming Green Tree” (燃えあがる緑の木). Ogłosił, że po skończeniu tej trylogii wkroczy w nowy, ostatni rozdział swojej twórczości i podejmie próbę stworzenia nowej formy literatury.
Obecnie Oe jest bardzo zaangażowany w działalność pacyfistyczną i antynuklearną. W 2013 roku wydał szóstą część serii, której głównym bohaterem jest Kogito Choko, zatytułowaną „Bannen Yoshikishu”.
źródło zdjęcia: biografiasyvidas.com
