Japoland

Książe z bajki na… ropusze?

Jiraya (児雷也) – postać z japońskiego folkloru, nija posługujący się magią. Jego przygody znane jako Jiraiya Gōketsu Monogatari (児雷也豪傑譚) doczekały się wielu powieści, ekranizacji i dramatów stworzonych na ich podstawie mając istotny wpływ na wiele dzieł sztuki. Jiraiya to dziedzic klanu Ogata z wyspy Kisiu, który próbuje przywrócić rodzinie dawną świetność. Aby to zrobić zostaje̷ […]

Szanta zagrzewająca rybaków do pracy

Mowa o Sōran Bushi (ソーラン節) – ludowej pieśni japońskiej powstałej na kutrach rybackich. Czy można ją porównać do naszych Morskich Opowieści? Najpewniej tak. Sōran Bushi jest jedną z bardziej znany japońskich pieśni ludowych zwanych Min’yō (民謡). Rozpowrzechniła się wśrób rybaków łowiących na północ od Hokkaido. Jak wiele piosenek ludowych nie ma jednej, ustalonej wersji, raczej z […]

Szczerozłota pieczęć dawnego władcy

Złota pieczęć królewska Na (漢委奴国王印) to skarb wykonany przypuszcalnie na początku I wieku naszej ery. W czasach gdy na terenie dzisiejszej prefektury Fukoka istniało państwo wasalskie, podległe chińskiej dynastii Han, pieczęć była honorowym prezentem od cesarza Chin dla tamtejszego władcy. Jej wyjątkowość polega na tym, że jest w około 95% wykonana z czystego złota! Może ze względu na […]

スマレッツ (Smalec)

スマレッツ(Smalec)は玉ねぎやベーコンなどを炒めたラードを冷やして固めたもので、パンに塗って食べます。ポーランド料理店に行くとよくつきだしとしてパンと一緒に出てきます。そもそもスマレッツという言葉自体がラードを意味しています。このラードをフライパンで溶かし、みじん切りにした玉ねぎ、粗くすりおろしたりんご、ベーコン、にんにく、タイムやマジョラムなどハーブを入れてよく炒め、塩胡椒で味付けをしてか […]

Najstarsza książka o ogrodnictwie

Sakuteiki (作庭記) to najpewniej najstarszy na świecie tekst o ogrodnictwie. Z pewnością najstarszy w Japonii. Został napisany w XI wieku naszej ery najpewniej przez Tachibana Toshitsunę (橘俊綱). Sakuteiki był spisaną tradycją ogrodniczą, przekazywaną wcześniej ustnie, z pokolenia na pokolenie. Powstał w czasach, gdy najważniejszą częścią planowania ogrodu było odpowiednie ułożenie w nim k […]

Shōgi – japońskie szachy

Shōgi (将棋) to japońska gra, o tych samych korzeniach co europejskie szachy. Jej początków możemy szukać nawet i w VI wieku naszej ery w Indiach, lecz wersja taka, jaką znamy dziś ukształtowała się koło wieku XVI. Obecnie shōgi rozgrywane są na planszy 9 x 9 pól, a więc tylko nieco większej niż plansza szachowa. Figury również są podobne – odnajdziemy wśród nich znajomą wieżę, króla […]

Makisu – mata do przygotowywania sushi

Historia maty makisu (巻き簾) sięga XVIII wieku, kiedy to nauczono się produkować jadalne wodorosty nori (海苔) w formie cienkich arkuszy. Szybko też zaczęto przygotowywać zawijane sushi, a do ich zawijania posłużyły właśnie makisu. Tak powstałe danie zaczęto nazywać makizushi (巻き寿司). Konstrukcja makisu jest bardzo prosta: bambusowe patyczki jednakowej grubości i długości wiąże się sznu […]

Temari – zabawka, która stała się sztuką

Temari (手まり) to forma sztuki ludowej w Japonii, która przywędrowała na wyspy około VII wieku naszej ery z Chin. Początkowo haftowane kule służyły do zabawy – można było nimi rzucać, a podania mówią, że dobrze wykonana temari odbijała się od podłoża jak piłka. Wykonywano je z materiału po starych kimonach. Z czasem zaczęto temari dekorować kolorowymi wzorami. Po tym jak poznano w Ja […]

”無料の11月” – Darmowy listopad

11月の1ヶ月間はワルシャワの王宮(Zamek Królewski)、ワジェンキ公園博物館(Muzeum Łazienki Królewskie)、ヴィラヌフ宮殿 (Muzeum Pałacu Króla Jana III Sobieskiego w WIlanowie) そしてクラクフのヴァヴェル城 (Zamek Królewski na Wawelu)では、施設内の常設展示を無料で見学することができます！これはポーランドの文化・遺跡省が2012年より行っている「Kultura dostępna」というキャンペーンの一貫の「Darmowy list […]

Tradycyjna japońska chatka

Minka (民家) – tak nazywane były tradycyjne japońskie chaty na wsiach. Kiedyś służyły trzem kstom społecznym: rolnikom, rzemieślnikom oraz kupcom. Dzisiaj określeniem tym można nazwać większość starych domów zbudowanych na wsi. Domy minka były budowane w różnych stylach. Najczęściej na planie kwadratu, lekko podwyższone ponad poziom podłoża. Głównym materiałem budowlanym było drewno, […]

Zegar nie mierzący czasu

Tradycyjny zegar japoński wadokei (和時計) z XVII wieku nie odmierzał czasu w sensie, w jakim pojmujemy go w dzisiejszych czasach. Ale od początku: w 1551 roku do Japonii został przywieziony z zachodu pierwszy mechaniczny zegar. Instrument naturalnie spodobał się Japończykom, lecz należało go dostosować do japońskich warunków, żeby miał jakąkolwiek wartość. Czasu na ulepszenia nie brakowało […]

グジャネ・ピヴォ (Grzane Piwo)

グジャネ・ピヴォ (Grzane Piwo)はポーランドの冬の飲み物で、ホットビールのことです。ビールをホットで？と思うかもしれませんが、これがなかなか体が温まります。作り方は簡単、お鍋にビール（色の薄いものが良し、黒ビールは不向き）、はちみつ、レモン汁を入れて温めるだけ。沸騰はさせないほうがいいそうです。好みによってシナモンやショウガ、クローブ、カルダモンやスライスしたオレンジなどを入れても。それでも […]

Niezwykłe „rzeźby” w kamieniach

Japońskie gry karciane

Kuchenne rewolucje, czyli przemiany ery Meiji