Archiwa Kultura i Sztuka Tradycyjna - Strona 7 z 10

Temari – zabawka, która stała się sztuką

Temari (手まり) to forma sztuki ludowej w Japonii, która przywędrowała na wyspy około VII wieku naszej ery z Chin. Początkowo haftowane kule służyły do zabawy – można było nimi rzucać, a podania mówią, że dobrze wykonana temari odbijała się od podłoża jak piłka. Wykonywano je z materiału po starych kimonach. Z czasem zaczęto temari dekorować kolorowymi wzorami. Po tym jak poznano w Ja […]

Tradycyjna japońska chatka

Minka (民家) – tak nazywane były tradycyjne japońskie chaty na wsiach. Kiedyś służyły trzem kstom społecznym: rolnikom, rzemieślnikom oraz kupcom. Dzisiaj określeniem tym można nazwać większość starych domów zbudowanych na wsi. Domy minka były budowane w różnych stylach. Najczęściej na planie kwadratu, lekko podwyższone ponad poziom podłoża. Głównym materiałem budowlanym było drewno, […]

Zegar nie mierzący czasu

Tradycyjny zegar japoński wadokei (和時計) z XVII wieku nie odmierzał czasu w sensie, w jakim pojmujemy go w dzisiejszych czasach. Ale od początku: w 1551 roku do Japonii został przywieziony z zachodu pierwszy mechaniczny zegar. Instrument naturalnie spodobał się Japończykom, lecz należało go dostosować do japońskich warunków, żeby miał jakąkolwiek wartość. Czasu na ulepszenia nie brakowało […]

Flagi rybackie Tairyō-bata

Dawniej służyły do komunikacji, dzisiaj spełniają funkcję dekoracyjną. Flagi Tairyō-bata tradycyjnie wywieszane były na kutrach rybackich, żeby zasygnalizować załogom w porcie, że będzie potrzebne dużo rąk do pracy. Mówiły dosłownie, że zostało złowione dużo ryb. Czasem flagi wywieszane były wcześniej, na morzu, żeby poprosić inne łodzie o pomoc w przeciągnięciu ilości ryb zbyt dużej dla je […]

Ezop z Kraju Kwitnącej Wiśni

Z tym Ezopem to może przesada, bo Mimei Ogawa (小川未明) urodził się dopiero w 1882 roku, więc może raczej Brzechwa. Nie jest natomiast przesadą powiedzieć, że Mimei Ogawa miał taki sam wkład w literaturę dziecięcą Japonii, jak Ezop w Grfecji czy Brzechwa w Polsce. Twórca pochodził z Jōetsu (上越市) w prefekturze Niigata (新潟県). Uczył się na Uniwersytecie Waseda (早稲田大学), gdzie zgłęb […]

Zabytek który uratowano przed zapomniem

Zamek Shuri (首里城) to jeden z bardziej znanych zamków japońskich. Nie ma pewności co do czasu jego pierwotnej konstrukcji – szacuje się, że powstał między XIII a XIV wiekiem. Dzięki archeologom wiemy, że pod koniec XIV wieku stał już na swoim miejscu. Położony na wyspie Okinawa (沖縄本島) był wielokrotnie niszczony przez pożary i odbudowywany przez szlachetne rody. Gdy w końcu, w 1928 rok […]

Kōya-san – świątynie wśród gór

W IX wieku naszej ery, w dolinie otoczonej ośmioma wzgórzami – na kształt kwatu lotosu – mnich buddyjski Kūkai (空海) założył świątynię. Z zgodą cesarza, teren pomiędzy szczytami przeznaczono na miejsce modlitw, umożliwiających oderwanie się od problemów codziennego życia. Kōya-san (高野山) – tak z biegiem lat zaczęto nazywać cały kompleks świątyń powstałych w otoczeniu pierwotnego przybytk […]

Wodnista środa, metalowy piątek – dni tygodnia po japońsku.

Japoński kalendarz powstał w VI wieku naszej ery, na bazie kalendarza chińskiego, przyniesionego do Japonii przez Koreańczyków. Dużo później, bo w XIX wieku, Fukuzawa Yukichi (福澤諭吉) zmodernizował kalendarz na wzór gregoriańskiego. Siedmiodniowy tydzień obowiązywał jednak już we wcześniejszej wersji. Powstaje pytanie: dlaczego akurat siedmiodniowy? I czemu niedziela już w VI wieku nazwa […]

Uroczy sojusznik w walce z niepogodą.

Przechadzając się ulicami japońskiego miasta można zobaczyć wiszące w oknach domów małe, białe laleczki. Przypominające duchy talizmany nazywają się Teru Teru Bōzu (てるてる坊主). Ich zadanie jest proste – zapewnić dobrą, słoneczną pogodę. Historia ich powstania owiana jest tajemnicą. Popularnością cieszyły się w XVII wieku, choć niektóre źródła wskazują na ich występowanie już w VIII wieku […]

Celebracja po japońsku – wystawa sztuki w Kioto

Wystawa sztuki współczesnej „Celebration”, bo o niej mowa, miała miejsce w dniach 18 maja – 29 czerwca 2019. Projekt był pomysłem niewielkiego grona artystów, którzy w rocznicowy rok nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Japonią, postanowili zacieśnić współpracę kulturową obu krajów. Cykl wydarzeń otworzyła ceremonia w zamku Nijō (二条城), na której pojawił się między i […]

Nōkan – nieziemski flet na ziemskiej scenie.

Nōkan (能管) należy do grupy fletów poprzecznych – wykonany z bambusa, służy do wydobywania wysokich, mających wzbudzić w odbiorcy poczucie niepokoju, dźwięków. Instrument ten używany jest w tradycyjnym japońskim teatrze Nō, który rozwinął się około VIII w. n. e. Przedstawienia ukazują często wyczyny bohaterów, walkę dobra ze złem czy wydarzenia z życia bogów. Z tymi ostatnimi najbliżej zwi […]

Shō – ciekawy instrument

Shō – tradycyjny japoński instrument z grupy aerofonów. Jego powstanie datuje się na VIII wiek naszej ery – w okresie Nara w Japonii. Skonstruowany został na podstawie wynalazku chińskiego nazywanego sheng. Instrument składa się z 17 bambusowych rurek różnej długości, z których każda zakończona jest metalowym przedłużeniem. W rurki dmie się tak, jak w harmonijkę ustną. Jedną z b […]

Książe z bajki na… ropusze?

Szanta zagrzewająca rybaków do pracy

Najstarsza książka o ogrodnictwie